Expresión poética a mi ciudad
Juanita Pochet Cala (En su nuevo
libro “Criaturas entre los dedos”
Yo nací en una ciudad de luces bañada por las olas, besada
por el sol hasta quedarse adentro. Ciudad de avenidas y callejones, de calles
empedradas y empinadas, muy cerca del Pico Turquino, el tan virtuoso que en las
noches corona a la luna y enamora a las estrellas en complicidad de trovadores
y poetas, majestuosa a la falda de la Gran Piedra, guardiana de nuestros
cafetales. En la segunda Villa fundada por Diego Velásquez, en su morada se
conserva dos siglos del mueble y a su alrededor han quedado los vestigios de la
tumba francesa.
Nací en una ciudad donde los hombres hacen sinfonías
congueras en días de carnaval y al paso chévere de uno, dos y tres, detrás de
la corneta china y los tambores desbordan las calles cual río desbocado.
Nací en una ciudad de magia y hechizo tal que cuando el
tambor hace su llamado en los rituales estalla la sangre en luces de bengalas o
fuegos artificiales.
Me alimenté con leche de cabra y de chiva, con arroz blanco,
congrí, potaje de frijoles y de chícharos, pescado, carne de puerco,
chicharrones, plátano maduro frito. Cada domingo al mediodía la mesa vestía sus
mejores galas, el mejor refresco el prú oriental, el guarapo de la caña o la
champola de guanábana en esa dulce bendición.
Este cuerpo creció con el tierno contraste de los estudios y
el trabajo en el campo, para cada jornada era un encanto el sabor a sal en los
labios, la camisa mojada, desintoxicación eficaz, tarea para fortalecer mente y
cuerpo.
Pertenezco a la generación del “esfuerzo decisivo”, a la
caravana del “sí se puede”. Estas manos no están hechas de arenas, supieron
adentrarse al alma de la tierra para sacar sus frutos compartidos
Yo me narro, narro, miro, hablo, y a veces me contemplo tan
lejana como a cualquier lucero que vemos tintinear pero que está ahí, aferrado
a su sitio, somos nosotros o los otros los que giramos o que giran.
Vengo de una ciudad que nunca he abandonado, que me anida y
me presiente,
la tengo y la detengo aún cuando camine por otras ciudades
hasta que me cruje en encendidos versos.
Mi ciudad vive de novia con el mar y él le pertenece, en esa Isla de sabor a ron y
azúcar, aromatizada en tabaco, donde las Palmas son más altas como dijera el
poeta Heredia.
Yo guardo los recuerdos de tardes de café con un trozo de
pan, el pudín de harina de maíz con coco en días de ciclones, los quinqués con
luz brillante, la furia del viento tocando a cada puerta, el abuelo pilando el
café cerca de la patera, mientras la abuela daba de comer a las gallinas; las
noches de rondas en el barrio, la gallinita ciega, los juegos a escondidas y mi
padre al lado de mi madre romanceando en la acera de la calle.
Nací en una ciudad que es como una muchacha despejada desde
la mañana con toda su alma expuesta, donde los parques asisten a los músicos y
artesanos. La noche se sienta en sus larga pestañas para abrir puertas a las
tertulias, a las peñas, a la Teatrova, no hay un sitio donde no se escuche la
voz de un poeta o un guitarrero, es la ciudad de son y de bolero, ciudad que
canta a sus muertos y a sus gestas.
Nací muy cerca del sitio donde tal vez comenzó la vida,
frente al fuerte, el imponente Morro y la bahía, en la ciudad de coros,
serenatas y pregones, donde las frutas son dulces y jugosas y un blando olor a mango, guayaba o
papaya revela la brisa.
Mi ciudad es la ciudad de las caracolas, de las ninfas y los
sortilegios, la que abriga al santuario de la Santísima Virgen de la Caridad
del Cobre, la del Moncada, la “Rebelde Ayer, Hospitalaria Hoy y Heroica
Siempre”, como versa un mural en las alturas. En su pecho de mulata coqueta
porta el medallón de Ciudad Héroe.
Nací en una ciudad que en medio de los caos de estos tiempos
no despinta el semblante, auténtica y orgullosa sale a recibir el alba para
despertar a toda la inmensa isla con un beso intrépido, toda ternura, porque
vengo de una ciudad enamorada.
Yo nací amigo, en la bien amada y teúrgica ciudad de
Santiago, en Cuba.
Expresiò
poètica a la
meva ciutat.
Traducción al Catalán: Anna Graupera
i Vilanova
Jo vaig néixer a una
ciutat de llums banyada per les ones , besada per el sol fins quedar-se endins. Ciutat d’avingudes i carrerons, de
carrers empinats i empedrats, molt a prop del
Pic “Turquino”, el tant virtuós
que en les nits corona a la lluna i enamora els estels en complicitat
dels trobadors i poetes, majestuosa a la falda
de la “Gran Piedra”, guardiana dels nostres camps de cafè.
Jo vaig néixer a la segona Vil.la fundada per Diego Velázquez,
en el seu habitatge es conserven dos segles del moble i al seu voltant hi
resten els vestigis de la tomba francesa.
Jo vaig néixer a una ciutat on els homes fan simfonies
“Congueras” en dies de carnaval i al pas
del “Chevere” de un, dos i tres, darrera de la corneta xina i els tambors
desborden els carrers com riu desbocat.
Jo vaig néixer a una ciutat de màgia i encís tal, que quan
el tambor fa la crida als rituals esclata sang en llums de bengales o focs
d’artifici .
Jo em vaig alimentar amb llet de cabra i d’ovella, amb arròs
blanc, “congri” i potatge de fesols i de “chicharo”, de peix, carn de porc,
llardons, plàtan madur fregit. Cada diumenge al migdia la taula vestia les
seves millors gales , el millor refresc
“pru” oriental, el “guarapo” de la canya o la “champola” de “guanabana”
en aquesta dolça vendició .
Aquest cos va créixer amb el dolç contrast dels estudis el
treball al camp, per cada jorn era un encant el gust a sal als llavis, la
camisa mullada, desintoxicació eficaç, feina per enfortir ment i cos.
Jo pertany a la generació del –esforç decisiu-, a la
caravana del –si es pot-.
Aquestes mans no son fetes de sorres, saberen endinsar-se a
l’anima de la terra per treure’n els seus fruits compartits.
Jo em relato i relato i miro i parlo, i a vegades em
contemplo tan llunyana com a qualsevol estel que veiem intermitent però que es aquí, aferrat al seu lloc, som
nosaltres o els altres els que girem o que giren.
Vinc d’una ciutat que mai he abandonat, que m’acull i em
present, la tinc i la detinc fins quan camini per altres ciutats fins que en
cruixen en encesos versos.
Jo vaig néixer a una ciutat que viu de núvia amb el mar i
que li pertany, en aquesta illa de gust a rom i sucre, aromatitzada en tabac,
on les palmeres son mes altes com digué el poeta.
Jo deso els records de tardes de cafè amb un tros de pa, el
púding de farina de blat amb coco en dies de ciclons, els quinqués amb llum
brillant, la fura del vent tocant a cada porta, l’avi molent cafè prop la
barca, en tant la iaia donava menjar a les gallines; les nits de rondes al
barri, la gallineta cega, el joc de fet i amagar i el meu pare al costat la
mare festejant a l’acera del carrer.
Jo vaig néixer a una ciutat que es com una noia desperta des
del mati amb tota la seva ànima exposada, a
on els parcs hi assisteixen músics i artesans. La nit s’asseu a les seves llargues pestanyes per obrir
portes a les tertúlies, les penyes, la “Teatrova”, no hi ha un lloc on no
s’escolti la veu d’un poeta o un guitarrer, ciutat de “son” i de bolero, ciutat
que canta als seus morts i les seves gestes.
Jo vaig néixer molt a prop del lloc on pot esser va començar la vida, en front al fort, el
imponent “Morro” i la badia, a la ciutat
dels cors, serenates, i pregons on les fruites son dolces i sucoses i un tou
olor a mango, guaiaba, o papaia revela
la brisa. La meva ciutat es la ciutat de les cargoles, les nimfes i els
sortilegis, la que abriga al santuari de la Santíssima Verge del Coure, la del
“Moncada”, la -Rebel Ahir, Hospitalària
Avui i Heroica Sempre”- com diu un mural a les altures. En el seu pit de mulata
coqueta porta el medalló de Ciutat Heroica.
Jo vaig néixer en una ciutat que en mig del caos d’aquests
temps no despinta el semblant i autèntica i orgullosa surt a rebre l’alba per
despertar a tota la immensa illa amb un bes intrèpid, tota tendresa, perquè
vinc d’una ciutat enamorada.
Jo vaig néixer amic, a la ben estimada i teúrgica ciutat de
Santiago, a Cuba.
Expressão poética para minha cidade
Tradução al portuguès: Lulu
Colombo
Nasci numa cidade luzente, banhada pelas ondas do mar,
beijada pelo sol, até o sol dentro. Cidade de avenidas e de becos, de ladeiras
empedradas, pertinho do Pico Turquino; nas noites, ela possui o virtuosismo de
coroar a lua e namorar as estrelas com a cumplicidade de trovadores e poetas;
majestosa no sopé da Grande Pedra, custódio dos nossos cafezais.
Eu nasci na segunda Vila, fundada por Diego Velásquez; em
sua morada conservam-se dois séculos de mobília. Os vestígios do túmulo francês
ficaram em volta.
Eu nasci numa cidade onde os homens, no Carnaval, fazem com
blocos sinfonias, e ao compasso elegante, de um, dois e três, indo atrás da
trombeta (*) e dos tambores, transbordam as ruas qual rio desenfreado.
Nasci numa cidade de tal magia e feitiço, que quando da
chamada do tambor nos rituais, o sangue explode em fogos de artifício.
Alimentei-me com leite de cabra, arroz branco, com baião de dois, sopa de
feijão e ervilhas, de peixe, carne de porco, torresmo, banana frita. Nos
domingos ao meio-dia, a mesa vestia suas melhores galas, o melhor refresco de
pru oriental (**), o suco de cana ou a vitamina de graviola com leite
condensado, nessa doce benção.
Este meu corpo, cresceu com o contraste doce do estudo e do
trabalho na roça. Todo dia, o encanto do sabor de sal nos lábios, da blusa
molhada; eficaz desintoxicação; tarefa para fortalecer o corpo e a mente.
Eu pertenço à geração do “esforço decisivo”, a caravana do
“é, a gente pode!”. Estas minhas mãos aqui, não são de areia; elas souberam se
adentrar na alma da terra para tirar dela seus frutos compartilhados.
Narro-me e narro; e olho e falo. Às vezes, contemplo-me, tão
longínqua como a estrela-dalva, que a gente vê tilintar, mas ela está aí
agarrada em seu sítio. Somos nós ou são os outros os que giram?
Venho de uma cidade que nunca abandonei; ela aninha em mim e
me pressente; eu a tenho e a detenho, mesmo andando por outras cidades até me
ranger em versos ardentes.
Eu nasci em uma cidade que namora o mar e lhe pertence,
nessa ilha com gosto de açúcar e rum, aromada de tabaco, onde as palmeiras são
mais altas, como disse o poeta.
Guardo as lembranças das tardes de café e um pouco de pão, o
pudim de milho e coco nos dias de furacão, os candeeiros de luz brilhante, a
fúria do vento batendo em cada porta, o avô moendo café perto da canoa enquanto
a avó dava de comer as galinhas; as noites de paquera no bairro, a galinha cega
os jogos de esconder e meu pai ao lado de minha mãe namorando na calçada de
minha rua.
Eu nasci numa cidade que é como uma garota diáfana desde a
manhã, com a sua alma inteira exposta, onde os parques cuidam dos músicos e
artesãos. A noite senta-se sobre os seus cílios longos, para abrir a porta às
tertúlias, aos saraus, à Teatrova; não há lugar algum onde não se escute a voz
de um poeta ou de um violeiro, cidade de son e de bolero, cidade que canta seus
mortos e suas gestas.
Eu nasci bem perto do lugar onde a vida talvez começasse,
frente ao forte, o Morro imponente e a baía, na cidade dos coros, serenatas e
pregões, onde as frutas são doces e suculentas e onde a brisa revela um cheiro
macio de manga, goiaba ou papaia. A minha cidade é a cidade dos caracóis, das
ninfas e dos feitiços; cidade que aconchega o Santuário da Virgem do Cobre, a
do Moncada, a “rebelde de ontem, hospitaleira de hoje e heroica, sempre!”, como
diz no alto de um mural. Em seu peito de mulata vaidosa leva a medalha de
Cidade-herói.
Nasci numa cidade que, no meio do caos deste tempo, não
despinta o semblante e, autêntica e orgulhosa, sai para receber a alva para
acordar a imensa ilha toda com um beijo destemido, de ternura toda, porque eu
venho de uma cidade apaixonada.
Amigo, eu nasci na bem-amada e teurgica cidade de Santiago,
em Cuba.
N. da T.: (*) em espanhol “corneta china”, “trompetica” ou
“trompeta china”. Instrumento de sopro de origem chinês, típico dos carnavais,
e especialmente próprio da “conga”, ritmo de origem afro que executam os
músicos dos blocos carnavalescos de Santiago (em espanhol: “comparsa
santiaguera”), na região oriental da ilha. Foi trazida pelos imigrantes
chineses, no Século XIX.
(**) em espanhol “Pru”: bebida refrescante a base de raízes
e folhas cozidas de plantas aromáticas, fermentada levemente. Foi levada para a
região oriental de Cuba por franco-haitianos, após a Revolução dos escravos, em
1791, no Haiti.
To my
City, a Poetic Manifest
Translation from Spanish by Enrique van der
Tuin.
I was borne
in a city of lights, bathed by waves, kissed by the sun until seduced by it.
City of avenues, alleys, end steep cobblestone streets. Near “Pico Turquino”,
so virtuous that at night it crowns the moon and courts the stars, and in
complicity with poets and troubadours, sits majestic at the side of the “Gran
Piedra”, the guardian of our coffee plantations.
I was born
in the second “Villa” founded by Diego Velazquez. In his old home and in the
nearby area can be found two centuries of furniture and remains of its French
grave.
I was born
in a city where the men make “conga” symphonies during carnival to the gracious
steps of one, two three and with Chinese trumpets and the thunderous drums
overwhelms the streets as if it were an overflown river.
I was borne
in a city of magic and bewitchments such, that when the drums makes its call on
the rituals, the blood explodes in Bengal
lights and fireworks. I was fed with goat milk with white rice, and stew of
beans with congrí eel, bacon, fish, sautéed pork, and fried ripe plantain.
Every Sunday at noon our table was dressed with the best ornaments, the most
delicious cocktails of oriental “prú”, “guarapo” of sugar cane or the
“champola” of custard-apple in its sweet blessing.
This body
grew up with the sweet contrast of studying and working in the fields. Each
journey yielded the joy of the flavor of salt in the lips, the efficient detox
of a wet shirt. The chores strengthen body and soul.
I belong to
the generation of the “decisive effort”, to the caravan of the “yes, we can”.
These hands
are not made of sand; they knew how to make it to the soul of the earth in
order to harvest and share its fruits.
I, sometimes,
recount and narrate and talk to myself and my mind wounds up far away, like a
bright star, twinkling, fixed in space, while the world keeps moving, rotating
and gyrating.
I came from
a city, became part of it and I never abandoned it. It nestles me and foresees
me. I have it within me and though I may walk through other ones, it remains
mine, rustled in me and my enlightened verses.
I was born
in a city that lives as a bride with the sea as the groom who belongs to her,
in the island with the flavor of rum and sugar, aromatized
in tabaco,
and where the palms are taller, as told by the poets.
I treasure
the memories of coffee in the afternoons with crumbs of bread pudding made with
corn meal and coconuts, of the days of hurricanes, lit by the shining flames of
oil lamps, the fury of the wind knocking on every door, with grandpa grinding
the coffee and grandma feeding the chickens. With nights of loitering around
the neighborhood’s square, playing blind chicken and hide and seek while my parents play romance
at the edge of the sidewalk
I was born
in a city that, early in the morning, it is like a young uninhibited girl, with
her soul fully expectant, gathering in the park with musicians and
artisans. And when the night closes its
long eyelashes, it allows the opening of the night clubs, sultry gathering
places and the theatre “La Teatrova”. There is no place where cannot be heard
the voice of a poet, the music of a guitar player; it is the city of the “son”
and the “bolero”, a city that sings to its dead heroes and their feats.
I was born
very near the site where all begun, facing the fort, the imposing “Morro” and
the bay, in the city of choirs, serenades and proclaims, where the fruits are
sweet and juicy and the breeze carries the aroma of magoes, guyabas and
papayas.
Mine is the
city of the caracoles, the nymphs and sortileges, the one that cradles the
sanctuary of the “Virgen del Cobre”, of “La Moncada”; of a rebellious
yesterday, friendly today and heroic always, as revealed by the mural on its
lofty site. On her bosom of coquette “mulata” hangs the medallion of “Ciudad
Héroe”
I was born
in a city that, even in these chaotic times, it does not lose the colors of its
face and comes out, authentic, to welcome the dawn of the new day, to awaken
the immensity of the island with a gallant kiss, full of tenderness. I come
from a city in love
I was born,
my friend, in the beloved and magical city of Santigo de Cuba
Glossary
Pru:
afrodisiac néctar made with selected roots from the oriental region, a legacy
from our French-haitians roots.
Guarapo de
caña de azúcar: The juice of the sugar cane with ice, a delicious drink.
Congri
oriental: Also known as “Moors and Christians”, is a mixture of black beans
with white rice with added pork, that is served with salads and other side
dishes.
Chícharo:
Dried peas left to soften in water overnight and then boiled nd prepared as a
delicious stew of great nutritional value.
Mangos,
guayabas, guanábana: Sweet fruits typical of the tropic.
Champola de
guanábana: A mix deink of fruit juice, water, milk and sugar serve on ice.
Teatrova:
Artistic movement of the 70’s spareheader by theater young talents, later
passed on to troubadours and poets.
Medalla de
Ciudad Héroe: A place of historical significance, a legend from colonial times,
transcendental in the life of Cubans. A city recognized by its history, culture
and hospitality that became the epitome of a rebel city when received the
revolutionary army coming triumphant from “Sierra Maestra” to depose the dictator
Fulgencio Batista
Congas:
Musical groups with drums, trumpets and choruses. They parade through the
streets during carnival, with strong beats and rhythms, followed with joy by
dancing and singing crowds.
Espressione poetica alla mia città
Traduzione Italiano: Maria
D’Alessandro
Sono nato in una città di luci bagnate dalle onde, baciata
dal sole fino a essere intrappolato. Città di viali e vicoli, di strade
acciottolate e ripide, molto vicino al Pico Turquino, molto virtuosa, corona
alla luna e innamora alle stelle in complicità di trovatori e poeti, maestosa
ai piedi della Grande Pietra custode del nostro caffè.
Sono nato nella seconda Villa fondata da Diego Velazquez,
dove si conservano due secoli dei mobili e i resti della tomba dei francesi.
Sono nato in una città dove gli uomini fanno sinfonie
congueras nei giorni di carnevale e al passo chèvere di uno, due e tre, dietro
la tromba e la batteria che crescono come fiume di montagna a primavera.
Sono nato in una città di magia e incantesimo, quando il
tamburro ai rituali chiama, il sangue si agita nelle luci di razzi o fuochi
d'artificio. Mi sono nutrito con latte di capra e pizzetto, con riso bianco,
riso e fagioli neri e fagioli e piselli, di pesce, carne di maiale, cotiche,
platano maturo fritto. Ogni Domenica a mezzogiorno il tavolo indossava i loro
abiti migliori, il meglio rifresco il Pru orientale, il succo della canna o di
frutti in quella dolce benedizione.
Questo corpo è cresciuto con il dolce contrasto degli studi
e il lavoro sulla terra, per ogni giorno era una delizia assaggiare il sale
sulle labbra, la camicia bagnata, come
disintossicazione efficace, per rafforzare la mente e il corpo.
Io appartengo alla generazione del "sforzo
decisivo", la carovana di "Si, possiamo". Queste mani non sono
fatte di sabbia, erano in grado di penetrare l'anima della terra per tirare
fuori i suoi frutti condivisi.
Mi narro e narro e guardo e parlo, e, talvolta, io mi vedo
lontana tanto come a ogni stella che noi vediamo tintinear ma che è lì, aggrappato
al suo sitio, siamo noi o gli altri che ruotano o che girano.
Io vengo da una città che non mi ha mai abbandonato e che mi
coccola e mi pensa, la contengo anche quando cammino per altre città fino a
quando mi scricchiola in versi ardenti.
Sono nato in una città che vive fidanzata del mare e che le
appartiene in quella isola che sa a rum e zucchero, aromatizzata al tabacco
dove le palme sono più alti come dicesse il poeta.
Tengo i ricordi di pomeriggi di caffè con un pezzo di pane,
polenta con cocco in giorni di tempesta, la luce brillante delle lampade, la
furia del vento bussare ad ogni porta, il nonno pilando caffè vicino al patera,
mentre la nonna stava dando da mangiare alle galline, le notti di serenate del
quartiere, della gallinetta cieca, i giochi a nascondersi e mio padre
innamorando a mia madre sul lato della strada.
Sono nato in una città che è come una ragazza di montagna
con tutta l'anima a vista dalla mattina, dove i musicisti ed artigiani
frequentano i parchi. La notte seduta sulle sue lunghe ciglie per aprire le
porte ai raduni, agli incontri, alla Teatrova, non c'è un posto da dove non si
senta la voce di un poeta o di una chitarra, città di son e di bolero, una
città che canta i loro morti e le loro opere.
Sono nato vicino al luogo dove forse ha cominciato la vita,
contro il forte, l'imponente Morro e la baia, nella città dei cori, serenate e grida, in cui i frutti
sono dolci e succosi e un morbido profumo di mango, guava o papaya che rivela la
brezza. La mia città è la città delle conchiglie, delle ninfe e incantesimi,
che ospita il Santuario della Vergine del Cobre, Moncada, il "Ribelle
Ieri, Ospedaliera Oggi ed Eroica Sempre" come versa un murale sulle
altezze. Nel su petto mulatto civettuola porta il medaglione di Città Eroe.
Sono nato in una città che in mezzo al caos di questi tempi
no scolora suo volto, autentico e orgoglioso di ricevere l'alba per svegliare la grande isola con un bacio
audace, tutto tenerezza, perchè vengo da una città innamorata.
Sono nato amico, nella benamata e teurgica Santiago, a Cuba.
Glossario:
Pru: bevanda afrodisiaca che è fatto con radici ( nativa
della regione orientale per la presenza di della cultura che ci lascio la
franco-haitiana) Guarapo zucchero di canna: il succo di canna con ghiaccio è un
deliziosa bevanda. Congri orientale: conosciuta anche come mori e cristiani / è
la miscela di fagioli o fagioli neri con riso bianco, quando è cotto suestecito
è presente ai tavoli accompagnata da carne di maiale, insalate e carni.
Pisello: piselli secchi in acqua rimasta dal giorno
precedente per allentare e poi cominciano a bollire fino prepararlo come
qualsiasi stufato (è ricco di sostanze nutritive) Mangos, guava, guanábana:
dolci di frutta sono molto tipiche del suco tropicale di champola: ricco di vitamine,
preparati con acqua, latte, zucchero e ghiaccio.
Teatrova: nel boom degli anni '70 emerge e raggiunge per la
combinazione di nuove ispirazioni della trova con talenti del teatro, poi
unisce le mani con creazioni che iniziano a fare trovatori e poeti.
Medaglia di Città Eroe: perchè la sua storia legendaria
risalente all'epoca coloniale, era sede di una tappa epocale nella vita dei
cubani. Rinomato per la sua ospitalità, cultura e storia. È stata la città
ribelle per eccellenza e ricevuto
un esercito ribelle un primo di
gennaio, venuto giù dalle montagne con
il risveglio della patria e del trionfo della rivoluzione, dopo la caduta del
dittatore Fulgencio Batista.
Congas: gruppi di cultura dei quartiere con tamburi, corni
cinese e canti allegri e ritmato, camminano per le strade in tempo di carnevale
e dietro del passo ritmico i fan uniti in gioiosa celebrazione.
No hay comentarios:
Publicar un comentario